Ooit al Futures Literacy gehoord?
Over uitroeiing, de human climate niche en geen geweld bij de bakker. Of gewoon over toekomst-geletterdheid.
Ik ben verliefd op denken.
Op nieuwsgierigheid.
Op filosofie. Op technologie. Op innovatie.
Op muziek. Op cultuur. Op de natuur.
Op de medemens (soms, haha).
Op het leven.
Ja. Dat.
Maar ik ben ook in onvrede.
Over de manier hoe we de dingen organiseren,
hoe we alles interpreteren,
hoe we tegenover elkaar (denken te) staan,
hoe we onze aandacht weggooien.
Ja, ik ook.
Dus probeer ik dingen anders te bekijken.
Ik probeer om de hoek te kijken.
Naar de toekomst.
Naar de lange termijn.
Naar de 22ste eeuw, desnoods.
Naar de wereld van de kinderen van onze kinderen.
Daarover schrijf ik mijn nieuwsbrief.
Daarin ga ik op zoek naar andere denkbeelden.
Daar probeer ik taal aan te geven.
Daarin ga ik op zoek naar hoop.
Daar probeer ik woorden voor te vinden.
Hi,
deze ochtend gebeurde iets raar bij de bakker. Er was een rij. Er werd aangeschoven. Er werd ontbijt gekocht. Er was geen gesprek. Er was geen geweld. Er was zelf geen teken van ongerustheid.
Vol verbazing stond ik naar deze gebeurtenis te kijken. Ik had morele paniek verwacht. Wat hamsteren, ten minste. “Voor mij 100 pistolets aub”.
Zoiets.
Maar het was business as usual.
En dat is raar, want deze week werd nagenoeg het einde van de wereld aangekondigd. In een open brief van Centre for AI Safety vroegen experts aandacht voor het gevaar van AI. Het zou namelijk tot uitroeiing (!) kunnen leiden. Opvallend, de brief werd onder meer ondertekend door Sam Altman, de man achter ChatGPT. Ook opvallend: om de boodschap kracht bij te zetten werd de brief erg kort gehouden. Een 20-tal woorden.
Ook deze week: het nieuws dat tegen het einde van deze eeuw de planeet voor 1 op 3 mensen onbewoonbaar wordt! Door de opwarming van de aarde verkleint de leefruimte - wetenschappelijke term is human climate niche - voor de mens drastisch. Plekken zoals India, Indonesië en Nigeria worden de facto onleefbaar.
Niet ons probleem dus. 🤪
En trouwens, wanneer werd nog eens het einde van de wereld aangekondigd? Ik krijg een sterk Millennial Bug of Y2K gevoel. Toen was het einde van de eeuw (en dito wereld) een reden om te feesten. Let’s party like it’s 1999.
🎶 🎸 🎶 Fredo’s Curated Weekly. 🎶 🎸 🎶
Deze week: 20 keer Prince in mijn Spotify playlist. Classics mixed met personal favourites.
Alle gekheid op een stokje. Het verbaast me hoe weinig ophef er is over de onheilspellende berichten zoals deze week. Hoe makkelijk we - de maatschappij - lijken om te gaan met de crisis, brand, noodsituatie, uitdagingen (schrappen wat niet past).
Een ander signaal kreeg van jullie - mijn lezers - vorige week. Er kwamen sterke reacties op mijn laatste nieuwsbrief. Het voorstel om in de schoenen van onze kinderen te gaan staan, spreekt jullie duidelijk aan. “Sinds kort vraag ik me af welke de dromen van de generaties na ons zullen zijn” was een zin die bij enkele lezers een gevoelige snaar raakte. Stijn schreef erover: “Ik vind dat beter dan ouder worden en zeggen van 'vanaf nu is het stilaan een beetje terugkijken naar gisteren ipv vooruitkijken naar morgen'. Dat is zo deprimerend. En ook wel een beetje egocentrisch/egoïstisch.”
Voor zij die wel vooruit willen kijken heb ik een leuk spelletje: het heet Futures Literacy. Te vertalen als toekomst-geletterdheid, of de capaciteit om andere toekomsten in te beelden.
Hoe eenvoudig dit mag klinken, het is iets waar we best slecht in zijn. Wanneer je iemand vraagt hoe hij of zij de toekomst van X of Y ziet (of wanneer je een random Netflix reeks bekijkt), krijg je vaak een scenario dat niet meer dan een hyperbool van de wereld van vandaag is. We hebben de gewoonte de toekomst te reduceren vanuit een nauw blikveld. Bestaande elementen en structuren worden uitvergroot.
Futures Literacy wil dat blikveld opentrekken. Futures (meervoud) wijst op de mogelijkheid om verschillende scenario’s voor meerdere toekomsten te bedenken of verbeelden. Het probleem; we kampen met een armoede aan verbeelding, dixit de Unesco. Ze spreken over een poverty-of-the-imagination. En dat terwijl de uitdagingen van vandaag out-of-the-box benaderingen vragen. Daarom noemt Unesco Futures Literacy sinds 2018 als een van de essentiële competenties van de 21ste eeuw.
Daarom dat ik sinds enkele weken deze nieuwsbrief voorlees aan mijn kinderen. Niet alleen omdat ik hen soms vermeld. Maar ook omdat ik van hun reacties houd. De eenvoudige vragen die ze me stellen, de verbeelding waarmee ze reageren... ❤️
Zodra ik mijn of onze kinderen in het gesprek over de toekomst betrek, valt op hoe groot het verschil is tussen wat denken hoe de toekomst zal zijn en wat we hopen. We hopen op mogelijkheden. We denken aan waarschijnlijkheden. Waarschijnlijkheden zijn beperkt, mogelijkheden onbeperkt. Die discrepantie overbruggen is wat voor mij Futures Literacy over gaat. Van denken aan uitroeiing door AI en klimaat naar hopen op een renaissance van de 22ste eeuw.
Ik hoor je denken; Fredo, aan hopen en dromen hebben we niet veel in de crisis van vandaag. Geen nood, Riel Miller, de uitvinder van de term, heeft een heus framework voor Futures Literacy ontwikkeld. Er bestaan tevens ook tig foresight frameworks. Super serieus allemaal. Maar enkele post-its volstaan om er een brainstorm of workshop over te organiseren met enkele collega’s.
De uitdaging bestaat er in om niet te blijven hangen bij waarschijnlijkheden, maar ook te denken over mogelijkheden. Door andere toekomsten te verbeelden, kunnen we andere opportuniteiten ontdekken. Het creëert bovendien ook eigenaarschap.
De paradox van Futures Literacy is namelijk dat we net door het verbeelden van andere toekomsten een beter inzicht krijgen in de keuzes van vandaag. We moeten niet enkel innoveren om tot een andere toekomst te komen. We hebben ook de toekomst nodig om beter te innoveren.
Vraagje:
Is er bij jou ook een discrepantie tussen wat je denkt en wat je hoopt? Laat het me weten via mail of via een audio bericht.