Wat voel jij bij het klimaat?
Een editie over klimaatopwarming en het ICPP rapport. Naas de vraag wat we er al dan niet aan doen, moeten we ook stil staan bij hoe we ermee omgaan. Wat we er bij voelen?
In deze nieuwsbrief onderzoek ik hoe we tot een 22ste eeuwse renaissance komen. Een bloeiende tijd voor de kinderen van onze kinderen. Welke ideeën en systemen nemen we mee naar de toekomst en welke laten we achter ons?
Hallo,
Mijn dochter voelde aan dat ik ergens mee zat. Ik was boterhammen aan het smeren toen ze vroeg: “waar denk je aan, papa?”. Terwijl Otis nog aan het wakker worden was, begon zij haar ontbijt samen te stellen. Ze had besloten mijn nieuwe trui van Vinted aan te doen. Pas een half uur later vroeg ze of dat oké was. Tieners. ❤️
De dag voordien was het nieuwe IPCC rapport voorgesteld. Het IPCC is het orgaan van de Verenigde Naties dat zich over klimaatopwarming buigt. Met een knipoog naar de Oscars liet secretaris generaal van de VN António Guterres weten dat er dringend actie nodig is: everything, everywhere, all at once.
In de feiten geeft het rapport niet veel nieuwe informatie. Maar de urgentie waarmee de UN dit voorstelt, is wel nieuw. Dat is ook de belangrijkste boodschap van het rapport: we moeten dringend de dingen anders aanpakken of we halen die grens van 1,5 graad niet. Niet om vrolijk van te worden.
Ook nieuw: een schema hoe de toekomstige generaties beïnvloed worden door de keuzes van vandaag. De illustratie toont de toekomst tot aan de 22ste eeuw. Zo zie je hoe onze kinderen met hoge temperatuurstijgingen zullen te maken hebben wanneer ze de leeftijd van onze ouders bereikt hebben. Moraal van het verhaal: alles hangt af van de keuzes die we vandaag maken.
In deze nieuwsbrief wil ik het niet hebben over welke keuzes de politiek, economie of maatschappij moeten maken. Ik wil even stilstaan bij hoe ik me bij dit rapport voel. Want dat is wat mijn dochter op mijn gezicht moet gelezen hebben: een gevoel van onrust.
toen ze het vroeg twijfelde ik even of ik mijn kinderen ging vertellen over het rapport en de urgentie van de klimaat. Maar besloot het niet te doen. Geen zin om hun dag te verpesten. De dagen nadien heb ik gemijmerd over de diplomatische manier waarop de UN zijn stem probeert te verheffen. En over de weinige media aandacht die het rapport kreeg. Ja, er wordt over geschreven natuurlijk. Maar het is geen voorpagina nieuws.
Hoe moeten we ons voelen bij het nieuws over de klimaatopwarming? Is het oké dat ik het minimaliseer voor mijn kinderen? Moet ik me daarover schuldig voelen? Of net kwaad zijn dat er zo weinig aandacht aan besteed wordt?
De filosoof Timothy Morton suggereert dat we niet enkel de inhoud van onze ecologische gedachten moeten onderzoeken, maar ook de houding waarmee we dat doen. We moeten volgens hem stil staan bij hoe we met de klimaatopwarming omgaan. Wat we er bij voelen. In zijn boek Dark Ecology geeft Timothy Morton een voorzet over de emoties die bij de ecologische crisis gepaard gaan. Ik citeer enkele van zijn ideeën.
De schuld
“Schuld is verslavend. Niet dat schuld niet functioneel zou zijn voor ecognosis. … In zekere zin moeten we ons schuldig voelen. En toch was er geen zonde.”
“De media en experts gebruiken vaak schuld als een manier om ons te dwingen om ecologisch te zijn. En hoeveel succes hebben ze daarmee tot nu toe gehad?”
De schaamte
“Schaamte heeft wel enige ecologische functionaliteit. Dat komt omdat schaamte ten diepste samenhangt met het zijn-met: ik voel haar wanneer ik voel dat andere naar me kijken.”
“Ik zou me kunnen schamen hoe ik koraal heb behandeld. Maar ik voel alleen schaamte als ik van koraal houd.”
Afkeer
“De afkeer heeft een zekere meta-heid. Het is de afkeer van de afkeer. Afkeer is uiteindelijk afkerig van zichzelf. Alsof hij aan zichzelf wil ontsnappen.”
De Ontzetting
“Een besef dat we te ver naar binnen zijn gegaan en nu niet meer terug kunnen. … We zitten gevangen in een val die we zelf hebben gezet: de claustrofobie van het paranoïde intellect.”
De Melancholie
“We zijn gekwetst door de dingen die ons zijn overkomen. Maar in zekere zin is een ding zijn überhaupt gekwetst zijn. Co-existeren is gewond geraken.”
De volledige titel van het boek is Dark Ecology: For a Logic of Future Coexistence. Het kwam uit in 2016 en neen, het is niet echt leuk om te lezen. Het is letterlijk donker en dens, zowel de stijl als de inhoud. Ik sprak Morton vorig jaar in het kader van Brainwash Festival. Hij vertelde me dat hij nu niet meer zo een boeken zou schrijven. “Mensen hebben vandaag al genoeg te verduren.” Vandaag is de uitdaging om er met elkaar over te praten op een manier die caring is. Dus niet enkel met data maar met gevoelens. Of zoals Morton zei tijdens de talk: “an idea is a feeling from the past.” We moeten eerst voelen voordat we kunnen denken.
Hoe sta jij tegenover de ecologische crisis? Wat voel je er bij?
En voer jij dat gesprek met je vrienden, kinderen of collega’s?
🎶 🎶 Muziek 🎶 🎶
Wat bij Timothy Morton schijnbaar ontbreekt is kwaadheid. Misschien omdat kwaadheid altijd een manifestatie is van een ander gevoel. Brainwash Festival organiseert een avond over kwaadheid: Brainwash Night: Anger Issues (donderdag 20 april, Amsterdam).
Het wordt top, ga je mee?
Ik mag draaien op de afterparty en maakte alvast een playlist.
Ik voel mij als een roepende inde woestijn. Radeloos en Reddeloos omdat we over het klimaat eerlijk moeten zijn. We moeten niet proberen om onze arme medeburgers met positivistische perspectieven ons gedrag richting gezonde keuzes kunnen sturen om het plastic laagje van hun vet papiertje te scheiden van het echte papier en beide componenten in verschillende afvalbakken te deponeren, we moeten eerlijk zijn. Er is absoluut geen hoop. Het enige eerlijke antwoord is dat het te laat is, dat de economische belangen te groot zijn, dat onze generatie het heeft verknald en dat er geen hoop meer rest. Het enige dat wij nog kunnen doen, is ten koste van enorme inspanningen en economische offers trachten te voorkomen dat het niet nog erger wordt. Maar zelfs als ons dat lukt, hetgeen niet zo zal zijn, is het al erg genoeg. Met een groet van Hans 74 jaar